Ödem şişlik olarak da bilinen bir mekanizmaya sahiptir. Bunun atılması fit görünümde önemli bir role sahiptir. Bu nedenle ödem azaltıcı etkili diyet programları son dönemde çokça araştırılmaktadır. Öncelikle ödem kavramının iyi bir şekilde anlaşılması gerekir. Vücutta sıvıların olduğu 3 önemli yer vardır.
Bunlar:
- İntravasküler (damar içi)
- İnterselüler (hücreler arası)
- İntraselüler (hücre içi) alanlardır.
Bu alanlarda intraselüler alanda sıvı birikiminin artması durumunda ödem adı verilen mekanizma oluşmaktadır.
Ödem Nedir?
Makalede ki Konular
Ödem intraselüler alanda sıvı birikimiyle karakterize bir tablodur. Ödem medikal hastalıklarda da karşımıza çıkabilen bir tablodur. Ancak tuzlu yemek, protein ağırlıklı beslenmek gibi durumlarda da ödemi görmek mümkündür.
Ödem muayenesi ayak ön yüzünden yapılır. Buradaki kemiğe bası yaparak birkaç saniye beklenir. Daha sonra parmak çekildiğinde gode yani çukurluk varlığı araştırılır. Eğer bastırılan yerde, deride bir çukurluk oluşuyorsa buna gode bırakan ödem adı verilir. Ödem medikal olarak tedavi edilebilir.
Burada en çok kullanılan maddeler diüretiklerdir. Diürez idrar yapma anlamına gelir. Yani idrar yaptırıcı ürünlerdir. Gerekli biyokimyasal süreçler üzerinden ödem mekanizmasını yenmeyi, vücuttan suyun atılmasını hedefler.
Diüretikler aracılığıyla ödem giderilebilmektedir. Ancak diüretiklerin kullanımları duruma göre değişkenlik gösterir. Loop, tiazid gibi birçok seçeneği vardır. Her birinin yan etkileri çok ciddidir. Bu nedenle bir hekim görüşü almak, hekim önerisi ile kullanmak gereklidir.
Ödem Oluşum Mekanizmaları Nelerdir?
Ödem oluşumunda fizyolojik olarak temel 4 mekanizmaya dayanmaktadır.
Bunlar şu şekilde sayılabilir:
- Kapiller hidrostatik basıncın artması
- Hipoalbüminemi
- Artmış kapiller geçirgenlik
- Lenfatik obstrüksiyon
Tüm bu sistemler karmaşık isimlere sahip olsa da basit bir mantığa sahiptir. Vücut eşit yoğunluğu ister. Bu nedenle yoğun olan kısımlara suyu gönderir ve orayı seyreltir. Yani şekeri çok katılan bir bardağa çay eklemek gibi bir durumdur. Bu durumun oluşumu hangi yol üzerinden olursa olsun giderilmesinde diyete dikkat etmek gereklidir.
Ödemden Kurtulmak İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Ödemden kurtulmada çeşitli yöntemler vardır. Hangi mekanizmayla oluşmuş olursa olsun mutlaka bir diyet önerisine uyulması gereklidir. Çünkü genel itibariyle beslenme bozuklukları dahilinde ödem görülmektedir. Bunun giderilmesi ile ödem hızla kaybolmaktadır. Bu durum da diyetin önemini vurgulamaktadır. Ödemin oluşma mekanizmasında rol alan elementler vardır. Bunlardan en önemlisi sodyumdur. Sodyum tuz içerisinde yer alır.
Bu nedenle tuz ödem mekanizmalarında büyük bir etkeni oluşturur. Tuzlu yemekler ile ödem oluşum mekanizmaları iç içedir. Ayrıca şeker de tuz gibi davranır. Şekerin parçalanması için suya ihtiyaç duyduğu bilinmektedir. Biyokimyasal süreçlere girişmeden önde vücut suyu tutmaya yönelik bir girişimde bulunmaktadır.
Bu da suyun tutulması ve ödemle sonuçlanmaktadır. Etyoloji yani bu işe neden olanlar arasında suçlanan bir diğer neden de proteindir. Protein ağırlıklı beslenmek yanlıştır. Proteini vücudun ihtiyacı oranında almak gereklidir. Düzensiz ve protein ağırlıklı beslenmeler ödem oluşumunda önemli bir role sahiptir.
Tuz Diyeti Nedir?
Tuz diyeti tuz kullanımının sınırlandırılmasıdır. Tiroid hormonunun da prekürsor yani ham maddesi olabilecek nitelikteki iyot içeren sofra tuzları bilinçli bir şekilde kullanılmalıdır. Tuz diyeti bir diyet ismi değildir. Tuz diyeti tuz kullanımına dikkat edilmesi anlamını taşır. Tuz kullanımının fazla olması sağlık sorunlarını beraberinde getirir.
Ödemin oluş mekanizmalarından birçoğunu aktive ederek ödemin dirençli olmasına, derecesinin fazla olmasına yol açar. Ayrıca fazla tuz kullanımı ödem haricinde tirotoksikoz (tiroid krizi), hipertansiyon gibi tablolara da yol açabilir. Bu nedenle günlük toplam 5 gram yani 1 tatlı kaşığı tuz kullanılmalıdır. Bu tutar toplam tutardır.
Kahvaltı, ara öğünler, akşam yemeği ya da herhangi bir yenen şeyin içerisindeki tuzlar da bu tutara dahildir. Bu nedenle besinlerin içerisindeki tuz miktarları da çıkılarak günlük toplamda maksimum 1 çay kaşığı tuz kullanımı önerilmektedir.
Tuz Ne İşe Yarar? Nasıl Bir Rol Oynar?
Tuz yoğunluğu artırır. Tuz vücut içerisinde sodyum ve klor yapıtaşlarına ayrılır. Bu sayede de basıncın artması ile sonuçlanır. Basıncı artırdığı yerlerdeki hücreler dışardan su almaya başlar.
Bu durum da önerilenler bellidir:
- Tuzu mümkün olduğunca azaltın.
- Bitirebiliyorsanız bitirin.
- Uzun süreli çok miktarda tuz maruziyetiniz varsa kronik hastalıklar açısından bir hastanede taranın.
Uzun süreli tuz kullanımı birçok patolojiyi beraberinde getirmektedir. Ancak tuzun kullanımına dikkat edilmesi ile ödemden kurtulmak kolaydır.
Ödemden Nasıl Kurtulunur?
Ödem oluşum mekanizmaları incelendiğinde temel olarak ödemden kurtulmanın yolu intravasküler alana geçiş ve diürezdir. Yani hücrenin içine girmiş olan sıvıların hücreden çıkması, damarlara geçmesi ve oradan da böbrekle idrar yoluyla atılmasıdır.
Bunun için diyet önerileri çok önemlidir. Diyet önerilerine uyulduğu takdirde ödemden kurtulmak mümkündür. Diyet önerileri arasında tuz kullanımı, şeker kullanımı, protein oranı, diüretik etkiye sahip besinlerin yenmesi gibi öneriler vardır. Bu konularda bilinçli olarak ödemden kolayca kurtulmak mümkün olmaktadır.
Ödem oluşum sonrasında diyete azami dikkat gösterilmesi gerekmektedir. Ödeme dikkat edildiği müddetçe hızlı bir şekilde ödemden kurtulmak mümkün olmaktadır. Gerekli medikal durumlarda ödemden kurtulmak için doktor reçetesiyle diüretik kullanımı mümkün olabilir. Ancak bu durum sadece doktor reçetesiyle mümkündür.
Ödemden Kurtulmanın Püf Noktaları
Ödemden kurtulmanın püf noktalarını şu şekilde listeleyebiliriz:
- Tuz kullanımını azaltın. Mümkünse minimuma indirin.
- Şeker kullanımını azaltın. Mümkünse şekeri bırakın.
- Protein oranı yüksek besinlerle beslenmeyin. Protein oranını öğünlerinizde dengeleyin.
- Koyu yeşil yapraklı meyveler diüretik etkiye sahiptir. Bunların yenilmesi önerilmektedir.
- Uyku problemleri yaşıyorsanız buna yönelik bir tedavi sürecine girin.
Bu öneriler ışığında ödemden kurtulmak mümkündür. Ödem uzun sürebilen, kolay kurtulamayan bir tablo oluşturabilir. Bu durumlarda bir hekime görünmek gerekliliği unutulmamalıdır.
