Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici görevi yapan besinlerdir. Besinlerin, etkisini ve görevini tam olarak yapabilmesi için yeterli miktarda vitamin ile alınması gerekir. Vitaminlerin beslenme düzeni için önemi ise vücut bölümlerinin sağlıklı çalışmasını sağlamasıdır. Vitaminler, bu görevi tek başlarına yapmazlar. Diğer besin grupları ile birlikte etkili olurlar. Vitaminlerin önemini daha iyi kavrayabilmek için onları yakından tanımamız gerekir.
Vitamin Nedir?
Makalede ki Konular
Vitaminler küçük yapılı besin gruplarıdır. Bu yüzden sindirime uğramadan doğrudan kana geçerler. Vitaminlerin isimlendirilmesi sırasında harf kullanılır. Bu sayede bir besin grubundan söz edilirken bunun vitamin olduğunun anlaşılması daha kolay olur. Başlıca vitamin çeşitleri ise A vitamini, B vitamini, C vitamini, D vitamini, E vitamini, K vitamini ve B12 vitaminidir. Vitaminler düzenleyici özelliği olan besinlerdir.
Vitamin Grupları Nelerdir?
Vitaminler taşıdıkları özelliklere göre gruplara ayrılırlar. Bu gruplama sayesinde vitaminleri incelemek ve görevlerini kavramak daha kolay olur. Vitamin grupları oluşturulurken ortak özelliklere bakılarak gruplama yapılır. Aynı grupta olan vitaminler özellik bakımından da ortak yapıya sahiptir. Gruplandırmada en temel özellik ise çözünürlüktür. Başlıca vitamin grupları şunlardır;
- Yağda eriyen vitaminler
- Suda eriyen vitaminler
Vitaminin çeşidi, yağda veya suda çözünmesine göre belirlenir. B grubu vitaminleri ile C vitamini yağda eriyen vitaminlerdir. Bunun dışında kalan vitaminler ise suda eriyen vitaminlerdir.
Ne Gibi Görevleri Vardır?
Vitaminler düzenleyici besinlerdir. Bu yüzden vücutta düzenleme rolünü üstlenirler. Tırnakların ve saçların uzaması, kemik gelişimi, gözlerin sağlığı, diş etlerinin güçlü olması gibi pek çok görevleri vardır. Örneğin C vitamini vücudumuzda; bağışıklık sisteminin daha güçlü olmasını sağlar. Yaraların daha çabuk iyileşmesine yardımcı olurlar. A vitamini ise; Cildin ve tırnakların hem görüntü hem de yapı olarak sağlıklı olmasını sağlar.
Bu grup büyüme, gelişme ve kemik yapısının düzgün olmasına da yardımcı olur. E grubu; gençleşme vitamini olarak görülür. Bunun nedeni ise hücre ve dokuların yenilenmesini sağlamasıdır. D vitamini; özellikle kemiklerin ve dişlerin sağlam ve sağlıklı olmasını sağlar. Diğer vitamin gruplarının da vücut için hayati önem taşıyan görev ve etkileri vardır. Unutulmaması gereken ise her besin grubunun yeterli alınması gerçeğidir.
Eksikliğinde Ne Olur?
Vitaminler vücutta çok önemli bir yere sahiptir. Bir vitamin çeşidinin bile aksaması veya eksik alınması olumsuz sonuçların ortaya çıkmasına sebep olur.
Tırnaklarda beyaz lekeler oluşması, cansız ve zayıf saçlar, diş eti kanamaları ve diş eti çekilmesi, büyüme ve gelişmenin zayıf olması, deri üzerinde lekeler oluşması, unutkanlık, halsizlik, yorgunluk, uyku sorunu gibi birçok rahatsızlığın kaynağı vitamin eksikliğidir. Diğer besin gruplarını ne kadar fazla alırsak alalım vitamin eksikliği bulunuyorsa bunların etkisinin görülmesi de kaçınılmazdır.
Nasıl Alınır?
Vitaminlerin bazıları vücut tarafından üretilirken bazıları ise dışarıdan alınmak zorundadır. Bu yüzden beslenme şekli çok önemlidir. Doğru beslenme biçimi sayesinde ekstra bir şey yapmadan vitamin ihtiyacını karşılayabiliriz. Bütün besin çeşitlerinde vitamin bulunur. Ancak bazı gruplarda vitamin az iken bazı gruplarda ise daha fazladır. Bitkisel besinlerde vitaminler oldukça fazladır.
Özellikle yeşillik olarak adlandırdığımız bitkisel besin kaynaklarında vitamin çok miktarda bulunur. Bu nedenle beslenme alışkanlığımızda yeşilliğe kesinlikle yer verilmelidir. Bunun dışında yağda eriyen vitamin grupları genellikle hayvansal gıdalarda bulunur. En çok tüketilmesi gereken grup ise balık türleridir.
Balık da bulunan omega türü vitaminlerin vücuttaki fonksiyonları çok önemlidir. Haftalık beslenme programımızda en az bir kere balık olmalıdır. Dengeli ve düzenli beslenme sayesinde tüm vitamin çeşitleri alınabilir. Bu sayede de vitamin hapları gibi ekstra kullanımlara gerek kalmaz.
Kana Nasıl Geçer?
Vücuda alınan bir besin maddesinin sindirim sistemi tarafından en küçük yapı taşlarına kadar parçalanması gerekir. Bu işlem yapılmaz ise emilim adını verdiğimiz olay gerçekleşmez. Emilim, besin maddelerin bağırsaklar tarafından alınarak kana geçmesidir. Emilimi gerçekleşen besinler vücutta dolaşarak hücrelere ulaşır. Bu sayede de hücrelerin sağlık bir şekilde görevlerini yapması sağlanır.
Vitaminlerin en güzel özelliklerinden birisi ise uzun bir sindirim olayına girmemesidir. Vitaminler yapısal olarak damarlan geçebilecek ve hücreler tarafından direk kullanılabilecek bir yapıya sahiptir. Bu yüzdende vücuda alınan besinler parçalanırken yapılarında bulunan vitaminler direk kana geçerler. Kana geçen vitaminler görevlerini yapmak üzere hücrelere taşınırlar.
Vitamin Eksikliğinde Ne Yapmalı?
Çeşitli nedenlerden dolayı vücudun ihtiyacı olan vitamin miktarı karşılanmayabilir. Böyle bir durumda yapılması gereken ilk iş ise beslenme alışkanlığının değiştirilmesidir. Beslenme şekli yetersiz olduğu için vitamin eksikliği ortaya çıkar.
Bunun değişmesi ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Bu yöntem işe yaramaz ise doktora gidilmelidir. Burada ilk olarak hangi vitamin çeşidinin eksik olduğu belirlenir. Bu belirlendikten sonra yeni bir beslenme programı oluşturulur. Buna ek olarak ise iğne ve hap takviyesi verilir. Düzenli aralıklar ile yapılan kontroller ile de sorunun ortadan kalkıp kalkmadığına bakılır. En çok yapılan hatalardan birisi ise keyfi hap kullanımıdır.
Örneğin vücudunuzda A vitamini eksikliği olmadığı halde bu vitaminin bulunduğu hapların alınmasının bir faydası yoktur. Çünkü vücudumuz ihtiyacı olan vitamini aldıktan sonra fazlasını dışarı atar. Ayrıca çok hap atıp hemen iyileşme fikride yanlıştır.
Vitamin Eksikliği Olduğunu Nasıl Anlarım?
Vitamin eksikliğinin olup olmadığını kendi kendimize tespit etmek mümkün değildir. Etkilerini gözlemleyerek doktora başvurulması gerekir. Vücudumuzda normalin dışında meydana gelen değişimler fark edilince bunu doktorla paylaşmak ve yapılacak tahlil sonucu hangi vitaminden kaynaklandığını tespit etmek mümkündür.
Örneğin; unutkanlık alışkanlığı olmayan bir kişide unutkanlık problemi oluşuyorsa bu B12 vitamini eksikliği yüzünden olabilir. Bunun kesinleşmesi için ise tahlil yapılması zorunludur.
